6 Şubat 2023’te meydana gelen ve 11 ili etkileyen Maraş merkezli depremlerin üzerinden iki yıl geçmesine rağmen, felakete dönüştürülen afetin yaraları hala sarılamamıştır.
7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerde resmi rakamlara göre, 53 bin 725 yurttaş hayatını kaybetmiş, 107 bin 213 kişi yaralanmıştır. Depremler sonucunda, 35 bin 355 bina yıkılmış, yapılan hasar tespit incelemelerinde 17 bin 491 binanın acil olarak yıkılması gerektiği, 179 bin 786 binanın ağır, 40 bin 228 binanın orta ve 431 bin 421 binanın az hasarlı olduğu belirtilmiştir.
Depremden sonra bu illerde yaşayan insanlar adeta bir yaşam mücadelesi verdiler. Depremin üzerinden iki yıl geçmiş olmasına rağmen birçok sorunun yanında esas barınma sorunu hala tam anlamıyla çözülmüş değil.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 31 Mart 2023 tarihinde yaptığı açıklamada; “Allah’ın izniyle, 319 bini 1 yılda teslim edilecek şekilde, toplam 650 bin yeni konut yaparak afetin 11 ilimizde ve mücavirinde açtığı yaraları tamamen saracağız.” Diyerek bir yıl içinde 319 bin konutun depremzedelere teslim edileceğini açıklamıştı.
Peki depremin birinci yılında kaç konut teslim edildi?
Şubat sonuna kadar 45 bin 901 konut hak sahiplerine teslim edilirken, mart sonunda toplam 75 bin 364’e ulaştı. Böylece Erdoğan’ın söz verdiği tarih itibarıyla ilk yıl için vaadin ancak yüzde 24’ü gerçekleşmiş oldu.
Aradan iki yıl geçti bu gün durum ne derseniz? Hemen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın verilerine bakalım.
Bakanlığa göre, “Deprem bölgesindeki 11 ilde bugüne kadar 169 bin 171 konut, 149 iş yeri ve 32 bin 260 köy evi olmak üzere toplam 201 bin 580 konut teslim edildi. Bu yıl sonunda 358 bin 859 konut, 31 bin 307 iş yeri ve 62 bin 817 köy evi olmak üzere toplam 452 bin 983 konut hak sahiplerine teslim edilecek.”
Evet, an itibari ile 201 bin konut teslim edilmiş. Geriye 452 bin konut kalmış. 2025 yılının sonunda da bunları teslim ederse sen sağ ben selamet…
Peki yapılan konutlar nerede ve nasıl yapıldı?
İmar planları yenilendi mi? Kent planları yapıldı mı? Uzman görüşleri alındı mı?
Bu sorulara olumlu yanıt vermek maalesef mümkün değil.
İktidara yakın yüklenici firmalar tarafından yapılan bu konutların çoğunda ciddi altyapı sorunları bulunmakta, anahtar teslim törenleri sembolik bir anlam taşımanın ötesine geçememektir.
Öte yandan Bölge vatandaşı depremde yıkılmayan ve sığınılabilen evlerini de rant uğruna rezerv alan uygulaması yüzünden devletin yıkımıyla karşı karşıya kaldı. Vatandaşın konutuna el konulurken zeytinlik alanlar talan edilip TOKİ’nin binaları yükseltildi. Önce “yarısı sizden yarısı bizden” kampanyalarıyla yerinde dönüşüm teşvik edilmiş, kredi çekip borçlanılarak onarılan evler daha sonra ise rezerv alan kapsamına alınarak yıkılmak istenmiştir. İlk günden bu yana her alanda bir belirsizlik politikası uygulayan iktidar, depremde barınma yönünden mağdur olmayan kimseleri de bu şekilde mağdur etmeyi başarabilmiştir.
Kaç kez imar affı çıktı unuttuk mu?
8’i AKP dönemi toplam 22 imar affı çıktı. Deres aldık mı? Nafile…
Ders almadık, alsaydık 10 Ocak 2025 tarihinde TBMM Başkanlığı’na ‘İmar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ sunmazdık.
******
Depremde yıkılan ve yüzlerce vatandaşın hayatını kaybetmesine neden olan binalarda sorumluluğu olanların durumu hangi noktada.
Hala yakalanamayan 19 sanık var.
En az bin 400 kişinin yaşamını yitirdiği Ebrar Sitesi, 269 kişiye mezar olan Rönesans Rezidans, 169 kişinin hayatını kaybettiği Emlakbank Konutları, 151 kişi yaşamını yitirdiği Palmiye Sitesi, 121 kişinin öldüğü Farklı Yaşam Rende Sitesi, 94 kişinin hayatını yitirdiği Buket Apartmanı, 83 kişinin yaşamını yitirdiği Üzümkent Sitesi, 80 kişinin yaşamını yitirdiği Yukarı Şehir Kooperatif Evleri, 65 kişinin hayatını kaybettiği Sueda Kent Sitesi, 51 kişinin hayatını kaybettiği Furkan Apartmanı, 40 kişinin hayatını kaybettiği Sami Bey Apartmanı ve 35 kişi hayatını kaybettiği Ezgi Apartmanı davaları sürüyor. İki yıl geçmiş olmasına rağmen bir arpa boyu yol alınmadı.
Peki bu tabloda imar affı çıkaran siyasetçiler, belediyeler, bürokratlar çürük kentler inşa edenlere ne oldu?
Avukat Ecevit Alkan belirttiği gibi, “Dünyanın en büyük suç mahalinin üstündeyiz”
Peki adaleti nasıl sağlayacağız? Adaleti sağlayamazsak bir sonraki depremde daha büyük bir yıkım olmaz mı?
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinin ikinci yılında siyasi parti liderleri deprem bölgesine gidiyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Adıyaman'da olması beklenirken, CHP Genel Başkanı Özgür Özel de 3 günlük programında Kahramanmaraş, Adıyaman ve Hatay'da anmalara katılacak. DEM Parti Eş Genel Başkanlarından Tülay Hatimoğulları Hatay'da, Tuncer Bakırhan ise Adıyaman'da anma programlarına katılacak. Saadet Partisi Genel Başkanı Mahmut Arıkan Hatay'da, Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu ise Kahramanmaraş ve Hatay'da anmalara katılacak. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ise Kahramanmaraş'ta anma programlarına katılacak.
Siyasilerin anma gününde bölgede olması dertlere derman olacak mı? Yine hamasi nutuklar atılacak, vatandaşa yapamayacakları sözler verilecek. Yaptıklarının havası atılacak. Seneye tekrar bölgeye gitmek üzere ayrılacaklar.
“Eğitimden sağlığa, barınmadan mahkemelerde adalet mücadelesi vermeye, gerçek suçluların yargılanması talebinden aynı zamanda yaşam alanlarımızın insana yakışır bir biçimde kurulması mücadelesine değin, tüm bunların ortak bir mücadeleye dönüşebilmesi gerekiyor” diyen EMEP Milletvekili Sevda Karaca’nın söylediklerine katılmamak mümkün mü?
6 Şubat Depremini, Unutmadık Unutmayacağız!
