Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Denizli Milletvekili, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Üyesi Şeref Arpacı yaptığı yazılı açıklamayla Hazinenin borç stokunu ve batık kredilerdeki hızlı yükselişi gündeme getirdi.
EKİM AYINDA İÇ BORÇ STOKU 107 MİLYAR LİRA ARTARAK 3 TRİLYON LİRAYA ULAŞTI
CHP’li Arpacı’nın yazılı açıklaması şu şekilde: “Hazinenin iç ve dış borçları ekim ayında bir önceki aya göre 207 milyar, geçen yılın sonuna göre ise 2,2 trilyon lira artarak ekim ayı sonunda 6,3 trilyon liraya kadar yükseldi. Ekim ayında iç borç stoku 107 milyar lira artarak 3 trilyon liraya ulaşırken, iç borcun vadesine kadar ödenmesi gereken faiz yükü ise 473 milyar liralık artışla 4,3 trilyonu buldu. Değişken faizli, döviz cinsi ve enflasyona endeksli iç borçların stok içerisindeki ağırlığı yüzünden, kur, faiz ve enflasyon yükseldikçe Hazinenin bu borçlar için ödeyeceği faiz yükünü de artırıyor. Ekimde dış borç stoku ise dolar cinsinden bakıldığında 117,1 milyar dolarla yerinde sayarken, kur artışı nedeniyle TL karşılığında 100 milyar liralık artış yaşandı.
HAZİNE OLDUKÇA YÜKSEK BİR KUR VE FAİZ RİSKİ TAŞIYOR
“Hazinin borç stokunun 4,1 milyar liralık (143,6 milyar dolar) kısmını döviz cinsinden alınan borçlar oluşturuyor. Dış borcun tamamı, iç borç stokunun da yüzde 25,4’ü döviz cinsinden alınmış borçlardan oluşuyor. Dolayısıyla borç stokunun yüzde 64,6’sını döviz cinsinden borçlar meydana getiriyor. Ekim ayında döviz cinsinden borçlarda yaşanan 140 milyar liralık artışın tamamı da Türk lirasının değer kaybından, diğer bir ifadeyle kur artışından kaynaklandı. Dolar kurunda yaşanan her bir liralık artış borç stokunu 143 milyar lira artırıyor. Ekimde Türk lirası cinsinden borçlar ise 60 milyar lira artarak 2,2 trilyon liraya ulaştı. Hazinenin 6,3 trilyon liraya ulaşan borç stokunun yüzde 79,8’i değişken faizli ve döviz cinsinden borçlardan oluşuyor. Dolasıyla Hazine oldukça yüksek bir kur ve faiz riski taşıyor.”
BORÇLANMA REKORU
“Hazinenin borç stokunda bu yılın ilk 10 aylık döneminde yaşanan 2,2 trilyon liralık artışın önemli bir kısmı kur artışından, önemli bir kısmı da Hazinenin bütçe açığını finanse edebilmek için yaptığı yeni borçlanmalardan kaynaklanıyor. Hazine, bütçenin finansmanı kapsamında bu yılın ilk 10 aylık döneminde 526 milyar liralık iç ve dış borç anapara ödemesi yaparken, 1 trilyon 275 milyar lira da yeni borç aldı. Dolayısıyla bütçenin 539 milyar lira nakit açığı verdiği bu dönemde net 747 milyar liralık borçlanmaya gidilmiş oldu. Net borçlanma tutarı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 136,5 oranında arttı.”
BATIK KREDİLER ARTIYOR
“Bankaların vadesinde tahsil edemediği için icra takibine aldığı krediler ise bir haftada 2,1 milyar lira artarak 175,6 milyar liraya kadar çıktı. Bu arada kredi stokuna oranı düşük olmakla birlikte son haftalarda batık kredilerde hızlı bir yükseliş dikkat çekiyor. Batık krediler son üç haftada 5,3 milyar lira arttı. Başta faiz oranları olmak üzere kredi koşullarında gidilen sıkılaşmanın batık kredi miktarını önümüzdeki aylarda da artırması bekleniyor. Bu arada bankalar batık kredilerin bir kısmını varlık yönetim şirketlerine sattığı için, banka bilançolarındaki batık kredi miktarı sistemdeki toplam batık kredi miktarını tam olarak göstermiyor.”