10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü kutlanıyor. Denizli Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Osman Nuri Boyacı yaptığı yazılı açıklamada, özellikle yerel basının küresel sosyal medya ağlarına karşı korunması gerektiğini belirtti. Küresel ağların haksız rekabet koşulları oluşturduğunu bu durumun medyanın ve dolayısıyla basın emekçilerinin zor bir döneme sürüklediğini kaydeden Boyacı, süreci aynı zamanda gazetecilik kavramının yeniden tanımlandığı bir dönem olarak yorumladı.
10 OCAK’I ORTAYA ÇIKARAN GELİŞMELER
Ülkemizde her yıl 10 Ocak’ın Çalışan Gazeteciler Günü olarak kutlandığını belirten Boyacı, “1961 yılında kabul edilen ve basın çalışanlarına bazı haklar ve yasal güvence sağlayan 212 sayılı Basın İş Kanunu’nun Resmi Gazete’de yayınlanışı nedeniyle 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü olarak kutlanmaya başlanmıştır. Söz konusu düzenleme, iş sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması, sözleşmelere işin türü ve ücret miktarının yazılması gibi gazetecilerin sosyal ve yasal haklarını belirleyen hükümleri içeriyordu. Bu yasa ile kendilerine yüklenen sorumlulukları kabul etmek istemeyen 9 gazete patronu ortak bildiriye imza atarak gazetelerini 3 gün kapadıklarını duyurmuşlardır.
‘Dokuz patron olayı’ olarak basın tarihine geçen bu gelişme üzerine gazeteciler, boykot boyunca ‘Basın’ adlı bir gazete yayımlamışlardır. Basın çalışanları bugün 1961 yılında elde ettikleri kazanımların bir bölümünü de kaybetmişlerdir.” Dedi.
GELENEKSEL MEDYANIN ETKİSİ AZALMAKTA
Demokrasilerde temel unsurlardan biri olan medyanın günümüzde mesleki yasaların çıkarılmasından basın özgürlüğüne kadar birçok konuda yapısal sorunlarla karşı karşıya olduğunu, toplumun hemen hemen tamamının sorun ve taleplerini dile getirirken, kendi sektörünün sorunlarına tüm çabalara karşın çözüm üretemediğine dikkat çeken Boyacı açıklamasını şöyle sürdürdü: “Türk Ceza Kanunu, Basın Kanunu ve Dezenformasyon Yasasında basın özgürlüğünü kısıtlayıcı birçok madde yer alıyor. Öte yandan dijitalleşme, yapay zeka, sosyal medya ağlarının iletişimde getirdiği yenilikler, geleneksel medyanın etkisini her geçen gün azaltmaktadır. Gazetecilik kavramı da bu değişim sürecinde yeniden tanımlanma ihtiyacı duymaktadır. Youtuber, influncer, sosyal medya fenomeni gibi yeni kavramlar geleneksel gazetecilik tanımını zorlamakta, küresel sosyal medya ağları geleneksel medyanın ayakta kalabilmesi için ihtiyaç duyduğu reklam gelirlerinde ciddi azalmaya neden olmaktadır.
Basın kuruluşlarının ve gazetecilerin yoğun emek harcayarak ürettikleri haber ve içerikler için telif ödemeyen bu küresel sosyal ağlar, başta Anadolu basını olmak üzere medya kuruluşlarının zor bir dönem yaşamasında da önemli bir pay üstlenmektedir. Bu dönüşüm sürecinde Anadolu basını küresel ağlar karşısında uğradığı haksız rekabet karşısında yasal düzenlemeler yapılarak korunmalı, Avustralya ve Kanada örneklerinde olduğu gibi küresel şirketlere bazı yükümlülükler getirilmelidir.”
BASIN KURULUŞLARI VE ÇALIŞANLARI GÜÇ BİRLİĞİ YAPMALI
Halkı bilgilendirmek için mesai mevhumu gözetmeksizin 24 saat görevini yerine getirmeye çalışan basın mensupları, sendikal örgütlemeden, özlük haklarının iyileştirilmesine, görevini yaparken tehdit ve şiddete maruz kalmasından, mesleğinin itibarsızlaşmasına kadar çok sayıda olumsuzlukla karşı karşıya kaldığını belirten Boyacı, “Özellikle Anadolu basını artan maliyetler nedeniyle zor bir süreçten geçmektedir. Yüksek uydu kiraları, her geçen gün artan baskı maliyetleri, sosyal medyanın yaygınlaşması ile özel sektör reklam gelirlerindeki düşüşler basın kuruluşlarının ayakta kalmasını zorlaştırmaktadır. Yaşanan zorlu süreci aşmak için kamu kuruluşlarının yanı sıra meslek örgütleri de çözüm arayışlarına öncülük etmeli, basın kuruluşları ve çalışanları güç birliği yapmalı, değişime ayak uydurmalıdır.” Dedi.
MESLEK YASASI ÇIKARILMALIDIR
Medya sektörünün ekonomik sorunların yanı sıra yasal düzenleme eksiklikleri olduğunu da hatırlatan Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Osman Nuri Boyacı, basın özgürlüğü, yetişmiş eleman sıkıntısı, teknik altyapı, istihdam ve etik değerlerin farkında olmadan ya da bilerek ötelenmesi gibi sorunlarla karşı karşıya kalındığını ifade etti. DGC Başkanı Boyacı; “Gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen ‘Gazetecilik Meslek Yasası’na acilen ihtiyaç duyuyoruz. Ciddi bir sorumluluk taşıyan bu mesleği, yasal düzenleme olmadığı için dileyen herkes yapabilmektedir. Yeni kavramlarla daha karmaşıklaşan bu alan yeniden düzenlenmelidir. 5953 Sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun, yıpranma hakkından yıllık izinlere, tazminat hakkından fazla mesaiye kadar geniş bir yelpazede ele alınarak güncellenmelidir. Meslektaşlarımızın emeklilikte fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmesi için basın kartı şartı kaldırılmalıdır. Tüm sorunlarımıza rağmen meslektaşlarımın Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutluyor, daha güzel şartlarda 10 Ocak’ları kutlamayı diliyorum” ifadelerini kullandı.
