Geçtiğimiz yıllarda İstanbul’da tespit edilerek, tarihi çınar ağaçlarının hastalanmasına ve ölümüne neden olan çınar kanseri birçok tartışmaya da neden olmasının ardından PAÜ Biyoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Refika Ceyda Beram çınar ağaçlarını hasta eden ve ağaçlarda ölümcül sonuçlara neden olan hastalığı Denizli’de tespit ederek kayıt altına aldılar.
“ÇINARLAR BÜYÜK BİR TEHDİT ALTINDA OLABİLİR”
Çınar ağacı kanseri hakkında bilgi veren Dr. Öğr. Üyesi Beram, “Ceratocystis platani, çınar kanserine neden olan yabancı istilacı bir fungustur. Uluslararası ticaret ve insan faaliyetleri gibi yollarla yeni ortamlara ulaşmakta ve ekosistem üzerinde ciddi tehdit oluşturmaktadır. Çınar türlerinde meydana getirdiği ölümler nedeniyle Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma Örgütünce karantina organizması olarak kabul edilmektedir. Amerika Birleşik Devletlerinde, on binlerce çınar ağacının ölümüne neden olan bu hastalık, Avrupa’da; Arnavutluk, Ermenistan, Fransa, Yunanistan, İtalya ve İsviçre gibi ülkelerde rapor edilmiştir. Türkiye’de daha önce sadece İstanbul’da tespit edilen bu iletim demeti hastalığını, Denizli’de bir çınarın rüzgâr sonrası kırılarak devrilmesi sonucunda tespit ettik. Bu kanserin Denizli’de tespit edilmiş olması, patojenin yayılışının endişe verici düzeyde olduğunun bir işaretidir. Hastalık Türkiye’nin batısında bulunan diğer şehirlerde de yayılmaya başlamış olabilir. Bu kayıt Türkiye’de gelecekte çınarların ne denli büyük bir tehdit altında olabileceğinin önemli bir göstergesidir.”
“AYNI ALANDA BULUNAN DİĞER AĞAÇLARA YAYILMASINI ENGELLEYEBİLİRİZ”
“Devrilen bu ağaçlar maddi hasara neden olmasının yanı sıra can kayıplarına da sebep olabilmektedir” diyen Beram, “Erken tanı her alanda olduğu gibi bitki hastalıklarının tespitinde de çok önemli bir rol üstlenmektedir. Dışardan sağlıklı gibi görünen birçok ağaçta bu gibi önemli problemler bulunmaktadır. Hastalık belirtisi göstermeyen ağaçlara tamamen sağlıklı diyemeyiz. Sağlıklı görünen ağaçların kısa süre içinde hastalık etmeni nedeniyle etkilenmeyeceğinin ve devrilmeyeceğinin hiçbir garantisi yoktur. Denizli ili genelinde sağlıklı gibi görünen kent ağaçlarında bulunan bitki patojenlerini belirlemeye yönelik projemiz devam etmektedir. Henüz belirti göstermeyen fakat hastalık etmenini taşıyan ağaçları moleküler temelli erken tanı yöntemleri ile tespit etmeyi amaçlamaktayız. Böylece hastalıkların aynı alanda bulunan diğer ağaçlara yayılmasını engelleyebiliriz. Bu sayede riskli ve devrilme tehlikesi bulunan ağaçlara yönelik daha erken fikir sahibi olabileceğiz.”
