17 Nisan, dünya genelinde çiftçilerin ve köylülerin hak mücadelelerini görünür kılmak için önemli bir tarih. 1996 yılında Brezilya’nın Eldorado dos Carajás kentinde, toprağa erişim mücadelesi veren Topraksız Kır İşçileri Hareketi (MST) üyesi 19 köylünün katledilmesi, bu günü Çiftçilerin Uluslararası Mücadele Günü olarak anma kararının temelini oluşturdu. Küresel çiftçi örgütü La Via Campesina tarafından başlatılan bu anma, şirketlerin gıda sistemine ve toprak gaspına karşı mücadelenin sembolü haline geldi.
KATLİAMIN ARDINDAN ORTAYA ÇIKAN MÜCADELE GÜNÜ
1996 yılında Brezilya’da, toprak reformu talebiyle yürüyüş yapan MST üyelerine yönelik gerçekleştirilen saldırı, 19 köylünün hayatını kaybetmesiyle sonuçlandı. La Via Campesina, bu trajediyi anmak ve köylülerin hak mücadelelerini güçlendirmek için 17 Nisan’ı Çiftçilerin Uluslararası Mücadele Günü ilan etti. Çiftçiler Sendikası (ÇİFTÇİ-SEN) Genel Başkanı Ali Bülent Erdem, “Bu gün, sadece kaybettiklerimizi anmak değil, aynı zamanda toprağa, suya ve sağlıklı gıdaya erişim mücadelesini yükseltmek için bir fırsattır” dedi.
BU YILIN TEMASI: TOPRAĞA ERİŞİM HAKKI
2025 yılının gündemi, toprağa erişim hakkının önemi üzerine yoğunlaşıyor. Toprak, çiftçilerin ve kırsal toplulukların sağlıklı gıda üretimi için vazgeçilmez bir unsur olarak görülüyor. ÇİFTÇİ-SEN Genel Örgütlenme Sekreteri Adnan Çobanoğlu, “Toprak hakkı, köylülerin tarımsal ekolojiyle gıda üretmeye devam edebilmesi ve toplumsal yaşama katılabilmesi için olmazsa olmazdır. Ancak bu hak, sermaye devletleri tarafından hâlâ suç sayılıyor” açıklamasında bulundu. Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen Köylü Hakları Deklarasyonu’ndaki hakların sistematik olarak ihlal edildiği belirtiliyor.
GIDA EGEMENLİĞİ VE DOĞAL KAYNAKLARIN ÖNEMİ
Sağlıklı gıda üretimi, temiz toprak ve kirlenmemiş suya erişimle mümkün. Çiftçiler, tahrip edilmemiş ekolojik yapılar olmadan doğayla uyumlu üretim yapamayacaklarını vurguluyor. La Via Campesina, gıda egemenliğinin, halkların kendi kültürlerine uygun gıda üretme ve tarım sistemlerini belirleme hakkı olduğunu ifade ediyor. Ancak sermaye, toprağı, suyu ve havayı birer meta olarak görüyor. Çobanoğlu, “Sermayenin kar hırsı, toprak gaspından ülkelerin işgaline kadar uzanıyor. Filistin’deki işgal de bu mantığın bir yansımasıdır” dedi.
ÇİFTÇİLERDEN KAPSAMLI TARIM REFORMU ÇAĞRISI
La Via Campesina ve ÇİFTÇİ-SEN, siyasi iktidarlara toprak gaspına son verilmesi ve gıda egemenliğine odaklanan bir tarım reformu yapılması çağrısında bulundu. Talepler arasında, arazi kullanımının sosyal ve çevresel boyutlarının dikkate alınması, eşitsizliklerin yapısal nedenlerinin ele alınması ve Filistin gibi yerinden edilmiş toplulukların topraklarının geri verilmesi yer alıyor. Ayrıca, gençler ve kadınlar lehine tarım arazilerinin yeniden dağıtılması ve ekosistemi tahrip eden yatırımlardan vazgeçilmesi isteniyor. Çobanoğlu, “Köylülerin otlak ve meralarını geri verin. Toprak, onur ve yaşam demektir” dedi.
KIR VE KENT ARASINDA DAYANIŞMA VURGUSU
Gıda krizinin büyüdüğü ve yoksulların gıdaya erişiminin zorlaştığı bir dönemde, çiftçiler kır ve kent arasında dayanışma çağrısı yapıyor. ÇİFTÇİ-SEN, adil ve doğayla uyumlu bir gıda sistemi için kolektif çabanın gerektiğini vurguluyor. Erdem, “Gıda egemenliği, aynı zamanda politik egemenliktir. Kır ve kent emekçileri olarak sınıf ittifakları kurmalıyız” açıklamasını yaptı.
17 Nisan Çiftçilerin Uluslararası Mücadele Günü, köylülerin ve çiftçilerin toprağa, suya ve gıdaya erişim haklarını savunmak için bir araya geldiği bir platform olmaya devam ediyor. Çiftçi örgütleri, bu mücadelenin sadece kırsalda değil, tüm toplumda yankı bulması gerektiğini ifade ediyor.